مِثقال طلا چیست؟

مِثقال طلا چیست؟

در این نوسانات و التهابات بازار سکه و طلا، ضرورت آشنایی ما با اصطلاحات صنف طلا بیش از گذشته احساس می‌شود. در این بازار آشفته، اصطلاحاتی وجود دارد که هنگام ورود به طلافروشی قطعاً باید از آن‌ها اطلاع داشته باشیم و برای معامله باید از این موارد و اصطلاحات استفاده کنیم تا حداکثر سود را ببریم.

یکی از اصطلاحاتی که به‌خصوص در بازار ایران کاربرد فراوان دارد، مثقال طلا می‌باشد. در بیشتر سایت‌هایی که قیمت گرم طلا ، اُنس و سکه را گذاشته‌اند نیز قیمت مثقال طلا هم، حتما به چشمتان خورده است. مانند سایت شبکه اطلاع رسانی طلا ، سکه و ارز که قیمت انواع مثقال طلا در هر دقیقه به روز رسانی می‌کند و در جدولی همانند زیر به نمایش می‌گذارد. در ادامه این مقاله به توضیح مثقال، مثقال طلا و مباحث مربوطه می‌پردازیم.

مثقال چیست؟

واژه مثقال، ریشه عربی دارد و از زبان عربی وارد زبان فارسی شده است. مِثقال واحد اندازه‌گیری وزن می‌باشد که در کشورهای اسلامی رایج است. اگر به عطاری محلّه خود رفته باشید، یکی از واحدهایی که داروهای گیاهی را وزن می‌کند و در اختیار شما قرار می‌دهد، همین مثقال است. یک مثقال با وزن ۲۴ نخود (یک نخود برابر ۱۹۲ سوت می‌باشد.) يا يک شانزدهم سیر برابر است.

اگر قضیه را قدیمی در نظر نگیریم و امروزی بیان کنیم، یک مثقال برابر است با ۴.۶۰۸ گرم. به عبارت دیگر، اگر وزنه یک مثقالی داشته باشیم و آن را روی ترازو قرار بدهیم، بیشتر از ۴ گرم ترازو نشان می‌دهد. یکی از مواردی که از مثقال همچنان استفاده می‌شود، شاید به این خاطر باشد که در قدیم وقتی خبری از ترازوی دیجیتالی زرگری نبود، خیلی راحت با ۲۴ نخود و شبیه آن قابل اندازه‌گیری بود، یعنی معادل آن در قدیم وجود داشت. از طرف دیگر چون تغییر برای انسان‌ها دشوار است، این واحد همچنان بر روی زبان‌ها مانده است.

انواع مثقال

مثقال در کشورهای اسلامی، انواع مختلفی دارد که ادامه بیان می‌کنیم:

• مثقال صِیْرَفی:

واژه‌ی صیرف از صراف می‌آید بله دقیقا منظورمان همان صراف‌هاییست که در کار ارز و دلار هستند. مثقال صِیْرَفی همان مثقالیست که طلافروشان از آن در خرید و فروش‌هایشان استفاده می‌کنند و ترازوی زرگری آن‌ها نشان می‌دهد و از همه مهمتر شما به دنبالش می‌گردید! پس برای اینکه فراموش نکنید، کدام مثقال به کارتان می‌آید رمزی برای خود بگذارید مثقال صِیْرَفی = صراف‌ها = بازار طلا فروشان 🙂

هر مثقال صِیْرَفی چهارسوم مثقال شرعی (۲۴ نخود) و برابر ۴.۶۰۸ گرم است. این دقیقا همان عددی است که اکثر خوانندگان این مطلب به دنبال آن هستند و در طلافروشی‌ها از آن استفاده می‌کنند. حالا که مفهوم بازاری مثقال، که همان مثقال صیرفی بود را متوجه شدید، یک مدل مثقال دیگر نیز داریم که بیشتر برای امور فقهی و شرعی استفاده می‌شود و معروف است.

• مثقال شرعی:

هر مثقال شرعی برابر (۱۸ نخود) ۳.۴۵۶ گرم می‌باشد؛ به عبارتی هر هِجده نخود برابر یک مثقال شرعى یا چهار و نیم گرم است. و با توجه به این که هر جو چهارسوم گندم است، بنابراین هر مثقال شرعی برابر ۷۲ دانه گندم است. نکته‌ی قابل توجه این است که در بازار طلافروش‌ها از مثقال شرعی استفاده نمی‌کنند.

• مثقال معمولی:

هر مثقال معمولی نیز معادل ۴.۶۸۷۵ گرم است. البته برخی مثقال را معادل ۴.۵ گرم یا ۵ گرم نیز در نظر می‌گیرند تا محاسبات را ساده کنند که البته این کار برای کالاهای کم‌ارزش انجام می‌شود. این نوع مثقال بسیار رایج نیست.

اِصطلاح مِثقال طلا

از گذشته‌های دور تا به امروز، قیمت طلا در کشور ایران، قیمت یک مثقال طلای ۱۷ عیار بوده است. همانند اونس طلا که یک قرارداد بین معامله‌گران طلا در جهان می‌باشد، مثقال طلا نیز بین فعالان بازار داخل ایران و کشورهای همسایه کاربرد دارد. بنابراین مفهوم مثقال طلا خیلی مهم‌تر از انس طلا در کشور ما می‌باشد. هر مثقال طلا برابر با ۴.۶۰۸ گرم طلای ۱۷ عیار (خلوص ۷۰۵ ) است؛ بله، درست متوجه شدید: چهار گرم و ششصد و هشت سوت طلای ۱۷ عیار. تکرار این موضوع مفید است که مثقال طلا دارای ۲ ویژگی می‌باشد:

• وزن آن برابر ۴.۶۰۸ گرم باشد.
• عیار آن باید ۱۷ باشد. به عبارت دیگر خلوص آن ۷۰.۵ درصد یا ۷۰۵ می‌باشد.

بنکداران طلا که به صورت عمده کار می‌کنند، قیمت طلا را براساس یک مثقال در نظر می‌گیرند و خرید و فروش طلا را با قیمت یک مثقال طلا انجام می‌دهند نه قیمت یک گرم طلا. در فاکتورهای حسابداری ابتدا قیمت یک مثقال طلا ( مظنه ) را می‌نویسند سپس آن را با ماشین‌حساب یا توسط نرم‌افزار حسابداری طلافروشی، به قیمت یک گرم طلای ۱۸ عیار تبدیل می‌کنند، سپس خرید و فروش را با آن قیمت انجام می‌دهند.

همچنین، در بازار بزرگ تهران و شهرهای دیگر، واژهای که ممکن است بیش از مثقال طلا به گوشتان بخورد، مظّنه است. مظّنه همان مثقال طلاست و با آن هیچ فرقی ندارد، به عبارت دیگر اصطلاحیست که طلافروشان و زرگران به جای مثقال طلا در گفتگوهای روزانه‌ی خود به کار می‌برند. حتی بسیاری از سایت‌ها به جای اینکه قیمت مثقال طلا را قرار بدهند از قیمت مظّنه استفاده می‌کنند.

از آنچه گفته شد، می‌توان این را نتیجه گرفت که مثقال طلا یا مظنه، فقط لفظی هست که قیمت طلا را مشخص می‌کند. در واقعیت طلای ۱۷ عیار وجود ندارد بلکه طلایی که خرید و فروش می‌شود، طلای ۱۸ عیار می‌باشد. وقتی شما از مغازه طلافروشی می‌پرسید طلا چند هست؟ منظورتان این هست که طلای ۱۸ عیار گرمی چند می‌باشد؟ برای اینکه قیمت یک گرم طلای ۱۸ عیار را از قیمت مثقال طلا محاسبه کنیم، کافی هست، از تناسب اعداد استفاده کنیم. در ادامه به این موضوع می‌پردازیم.

فرمول تبدیل مثقال به گرم

امیدواریم تا اینجا معنای مثقال را به خوبی متوجه شده باشید. پیشتر هم گفتیم مثقالی که زرگرها و طلافروشان در بازار طلا با آن سر و کار دارند مثقال صِیرَفی است. اما آن‌ها چه طور و چگونه با داشتن قیمت یک مثقال طلا، قیمت یک گرم طلای ۱۸ عیار را محاسبه می‌کنند؟! آیا می‌توان با تقسیم قیمت مثقال طلا بر عدد ۴.۶۰۸، تبدیل مثقال به گرم کرد و به قیمت یک گرم طلا رسید؟ خیر! چون قیمتی که برای یک مثقال طلا اعلام می‌شود با عیار ۷۰۵ است (۱۷ عیار) اما قیمت هر گرم با عیار ۷۵۰ (۱۸ عیار) پس ابتدا نیازمند تبدیل عیار هستیم.

تبدیل یک مثقال طلا به یک گرم طلای ۱۸ عیار بسیار ساده‌تر از آن است که فکرش را می‌کنید با فرمول زیر به راحتی می‌توانید با استفاده از قیمت یک مثقال طلا ، قیمت یک گرم طلای ۱۸ عیار را حساب کنید. همچنین در مقاله انس طلا چیست؟ نیز می‌توانید روند کامل محاسبه تبدیل قیمت انس طلا به قیمت مثقال طلا را بیاموزید.
همانطور که گفتیم:

• یک مثقال طلا معادل ۴.۶۰۸ گرم است.
• طلای ۱۸ عیار معادل ۷۵۰ است.
• طلای ۱۷ عیار معادل ۷۰۵ است.

بنابراین فرمول های زیر را داریم :

نیازی نیست همه این مراحل را حفظ کنید. آنچه گفته شد صرفاً جهت آشنایی شما با روند محاسبه بود. در اینجا لازم هست به این نکته اشاره کنم که خود طلافروشان فقط عدد ۴.۳۳ را به خاطر می‌سپرند حتی به خودشان زحمت نمی‌دهند که عدد کامل و درست ۴.۳۳۱۵۲ را حفظ کنند و از چگونگی به دست آوردن این عدد هم اطلاعی ندارند. شما هم فقط کافی هست عدد ۴.۳۳ را به خاطر بسپارید و برای تبدیل کردن مثقال به گرم، قیمت مثقال را به ۴.۳۳ تقسیم نمایید. به همین سادگی!!!

رابطه واحد پول دینار با مِثقال

خیلی جالب هست بدانید که واحد پول دینار که در زمان قدیم در ایران و ۹ کشور رایج بوده است، از نوع طلا ۱۸ عیار بوده و وزنی برابر یک مثقال صیرفی را داشته است. دینار به صورت طلای مسکوک ( به صورت سکه ضرب شده ) می‌باشد. جرم هر دینار یک مثقال صیرفی (۴.۶۰۸ گرم) است و در آن یک مثقال شرعی (۳.۴۵۶ گرم) طلای خالص به کار رفته و بقیه‌ی آن از نقره و مقداری مس است. مقدار نقره و مس آن می‌تواند فرق کند که معمولاً مقدار نقره در آن ربع درهم است.

اما مقدار طلای آن همیشه ثابت است. در نتیجه می‌توان گفت که یک دینار سکه‌ای طلا با جرم یک مثقال صیرفی و خلوص ۷۵۰ (۱۸ عیار) است که در نتیجه مقدار طلای خالص آن یک مثقال شرعی است.

سخن پایانی

امیدواریم که با خواندن این مقاله متوجه شده باشید که اصطلاح مثقال طلا یا مظنه هیچ فرقی باهم ندارند و فقط لفظ قیمت بین بنکداران طلا و فعالان بازار می‌باشد. از این به بعد وقتی وارد مغازه طلافروشی شدید، حرفه‌ای برخورد کنید و به جای قیمت گرم طلا، قیمت مثقال یا به زبان خودشان مظنه را بپرسید. این باعث می‌شود از نظر آنان، همکار طلافروش به نظر برسید و کلی با شما حال کنند.

از طرف دیگر، با تقسیم مثقال طلا بر عدد ۴.۳۳ قیمت گرم طلا را به سرعت بدست می‌آورید و این باعث می‌شود که قیمت‌های پرت و پلا به شما ندهند و نمی‌توانند از اینکه آگاهی ندارید سواستفاده کنند. اگر می‌خواهید در خرید و فروش‌های طلایی خود از این فرمول‌ها استفاده کنید، پیشنهاد می‌کنیم کمی وقت صرف کنید و با قیمت مثقال روز، قیمت یک گرم طلای ۱۸ عیار را محاسبه کنید تا روند محاسبه ملکه ذهنتان شده و بر روی فرمول‌ها مسلط شوید.

سوالات متداول

یک مِثقال چند گرم است؟

مثقال در تعاریف مختلف انواع زیادی دارد. اما درباره نوع معمولی و رایج آن، می‌توانیم بگوییم در حال حاضر یک مثقال برابر با ۴.۶۰۸ گرم است.

فرمول تبدیل مِثقال به گرم چیست؟

( طلای ۱۷عیار *۱ مثقال طلای ۱۷ عیار به گرم ) / ( طلای ۱۸عیار * قیمت ۱ مثقال طلای ۱۷ عیار )

«با ذکر منبع، کپی این مطلب بلامانع است»